Projectenboek

De gemeente wil grote stappen zetten op het gebied van duurzaamheid. De ambitie is een CO2-neutrale gemeente met een circulaire economie in 2050. De acties binnen de diverse thema’s van het programma dragen daaraan bij.

Voor het thema energie (inclusief participatie) geldt de volgende hoofddoelstelling: het doel is CO2-neutraal en van het aardgas af in 2050.

Om dit te bereiken is een Lokale Energie Strategie (LES) en een Transitievisie Warmte (TVW) opgesteld. Het beleid in de LES en TVW is tot stand gekomen in samenspraak met inwoners en andere stakeholders. Het vastgestelde beleid vormt de basis voor de wijkaanpak. In 2022 is een start gemaakt met de eerste transitiewijk: de Heuvel-/Amstelwijk. In 2024 is gestart met de tweede transitiewijk: Leidschendam-Zuid. Opvolgend wordt de wijkaanpak tot 2050 uitgerold over de gehele gemeente. De gemeente werkt regionaal samen via de Regionale Energie Strategie (RES).

De afgeleide doelstellingen van de hoofddoelstelling in de vorm van acties zijn:

1. 35% energiebesparing in 2050 ten opzichte van 2015 door middel van isolatie
2. Duurzame opwek van elektriciteit door maximaal in te zetten op zonnepanelen
3. Een verkenning van alternatieve warmtebronnen
4. Samen met inwoners en andere stakeholders een wijkuitvoeringsplan opstellen
5. Effectieve (subsidie) instrumenten inzetten om onder meer inwoners, VvE’s e.d. te stimuleren duurzaamheidsmaatregelen te nemen
6. Het verduurzamen van het gemeentelijk eigendom als voorbeeldfunctie
7. Het helpen verduurzamen van de schoolgebouwen

Participatie vormt een rode draad bij al deze acties. Door participatie wil de gemeente draagvlak creëren voor de oplossingen die bijdragen aan de hoofddoelstelling en de kwaliteit van de plannen verbeteren.

Thema Energietransitie
Het thema energietransitie bestaat uit de volgende onderdelen:

·   Energiebesparing
Inwoners zijn geholpen met het treffen van isolatiemaatregelen. Er is eind 2024 een inkoopactie georganiseerd voor collectieve inkoop van HR++ isolatieglas en daarnaast spouwmuurisolatie, vloerisolatie en dakisolatie. Er zijn bij de collectieve inkoopactie van eind 2024 in totaal 174 offertes verstrekt en er is op 55 opdrachten akkoord gegeven. In het voorjaar van 2025 is een inkoopactie georganiseerd voor warmtepompen en zonnepanelen. In totaal hebben zich 148 inwoners voor deze actie opgegeven en de onlinebijeenkomst voor deze actie is door 60 inwoners bezocht. Daar zijn 15 opdrachten voor het plaatsen van zonnepanelen en 17 opdrachten voor warmtepompen uitgekomen. Door mee te doen aan de inkoopacties worden de inwoners ontzorgd bij het treffen van duurzame maatregelen.
De gemeente ontzorgt ook de vastgoedeigenaren met de eisen die gesteld worden aan natuurvriendelijk isoleren. De gemeente financiert de onderzoeken voor het soortenmanagementplan voor De Heuvel/Amstelwijk en beperkt daarmee de lasten voor de woningcorporaties voor de benodigde flora en fauna onderzoeken.

De gemeente heeft extra aandacht voor de inwoners met lagere inkomens. Ze worden ondersteund met de aanpak energiearmoede. Met ruim 700 bezoeken in de periode eind 2024/najaar 2025, zijn inmiddels al 3925 inwoners door energieklushulpen geholpen met een energiebesparingsadvies en het aanbrengen van kleine energiebesparende maatregelen. De hulp van de energieklushulpen wordt zeer gewaardeerd door de inwoners.

·   Opwek
Ook in gemeente Leidschendam-Voorburg is een toenemende hoeveelheid zonne-energie opgewekt door bedrijven en woningeigenaren. De meest recente gegevens tot 2022 van de Nationale Klimaatmonitor tonen een stijgende lijn. In 2023 had al 18% van de woningen in de gemeente zonnepanelen. De exacte cijfers over de opwek in de gemeente Leidschendam-Voorburg in 2024 en 2025 zijn nog niet bekend.

Het demissionaire kabinet heeft besloten per 1 januari 2027 de salderingsregeling te beëindigen. Daarnaast rekenen energieleveranciers kosten voor stroom die terug geleverd wordt aan het stroomnet. Dit heeft zijn weerslag op het aantal zonnepanelen dat geplaatst wordt.

·   Duurzame warmte
De afgelopen periode zijn belangrijke stappen gezet in het aardgasvrij maken van 2 wijken. De wijkaanpak voor de warmtetransitie in de Heuvel/Amstelwijk is in 2022 gestart. Er zijn tot nu toe 3 informatiebijeenkomsten in de Heuvel/ Amstelwijk georganiseerd. Eind 2023 is de uitgangspuntennotitie voor deze wijkaanpak vastgesteld. Hier staat onder andere in beschreven dat de mogelijkheden en kosten van een aardgasvrije oplossing voor de VvE’s en de laagbouwwoningen zijn onderzocht. Met de partijen die betrokken zijn in de proeftuin aardgasvrije wijk in het project “Toepassen van aquathermie in De Heuvel-/Amstelwijk” is in het voorjaar van 2024 een samenwerkingsovereenkomst getekend.
In december 2024 heeft het college een wijkuitvoeringsplan vastgesteld om De Heuvel/Amstelwijk aardgasvrij te maken. In 2024 heeft het college in afstemming met de raad een verkenning gestart naar de gemeentelijke rol in het toekomstige warmtenet voor De Heuvel/Amstelwijk en de verkenning van 2 mogelijke warmtebedrijven.
De wijkaanpak voor de warmtetransitie in de wijk Leidschendam-Zuid is in 2024 gestart. Er zijn tot nu toe 2 informatiebijeenkomsten voor inwoners van Leidschendam-Zuid georganiseerd. Uit de reacties tijdens de workshops blijkt dat deelnemers de inbreng van externe deskundigen nuttig vonden voor hun begrip van de technische oplossingen en kosten van een gasvrije warmte oplossing. In juni 2025 heeft het college een uitgangspuntennotitie vastgesteld voor het aardgasvrij maken van Leidschendam-Zuid. Deze notitie vormt het vertrekpunt voor de opstelling van een wijkuitvoeringsplan om Leidschendam-Zuid aardgasvrij te maken.

·   Samenwerking
Samenwerking met partners is cruciaal voor het realiseren van de energietransitie. In het uitvoeringsprogramma duurzaamheid staat hoe en met welke betrokken partijen de energietransitie wordt versneld. Zo wordt ook de komende jaren samengewerkt met onder andere Energy Common LV die energiecoachgesprekken organiseert. Ook werkt de gemeente samen met Duurzaam LV die inwoners uitnodigt om mee te doen met Green Challenges. Met hulp van Buurkracht worden initiatieven van inwoners om hun woningen te verduurzamen ondersteund. Afgelopen periode is de samenwerking met zowel Zon op LV en stichting Oud Voorburg geïntensiveerd.

Recente ontwikkelingen
Meest recente ontwikkelingen in de energietransitie sinds de laatste versie van het projectenboek zijn:

•   Er zijn voorbereidingen getroffen voor de maatwerkadviezen voor de verduurzaming van de gemeentelijke panden in De Heuvel/Amstelwijk. De eerste maatwerkadviezen zijn opgeleverd.
•   Eind 2024 is een start gemaakt met een evaluatie van de Lokale Energiestrategie van Leidschendam-Voorburg 2021. Daarbij wordt getoetst of deze nog actueel is, of er relevante actuele ontwikkelingen zijn en of we nog op koers liggen met de uitvoering van de strategie. Tevens is een start gemaakt met de evaluatie van de Transitievisie Warmte van Leidschendam-Voorburg 2021. Deze zal overgaan in het nieuwe Warmteprogramma van Leidschendam-Voorburg dat eind 2026 moet worden vastgesteld.
•   De ondersteuning van de VvE’s gaat onverminderd door, zo zijn er VvE cafés, spreekuren en workshops georganiseerd. Er is veel animo voor het bezoeken van de VvE cafés. Ook de spreekuren worden goed benut en gewaardeerd. Tot en met augustus 2025 zijn 3 VvE cafés georganiseerd waaraan in totaal 51 vertegenwoordigers van VvE’s hebben deelgenomen. Om nog meer VvE’s te motiveren om deel te nemen aan de VvE cafés en workshops wordt geëxperimenteerd met andere dagen, tijdstippen en locaties.
•   Op 13 mei 2025 heeft het college besloten in te stemmen met de aanvraag van de specifieke uitkering Lokale Aanpak Isolatie 3e tranche bij het Rijk in het kader van het Nationaal Isolatieprogramma. Er  is een specifieke uitkering toegekend van € 1.193.246. Daarmee kan de gemeente nog meer inwoners ondersteunen bij het verduurzamen van hun woning.
•   Eveneens op 13 mei 2025 heeft het college besloten om nieuwe subsidieregelingen ter stimulering van het treffen van duurzame maatregelen vast te stellen. Dit vanuit de doelstelling om alle inwoners de kans te bieden om zijn woning te verduurzamen. Daarbij zetten we als Leidschendam-Voorburg een flinke stap richting een circulaire samenleving door biobased materialen extra te stimuleren. We ondersteunen nu ook huiseigenaren die isolatiematerialen zelf willen aanbrengen met de doe-het-zelf regeling. De vernieuwde en aanvullende regelingen zijn op 2 september 2025 definitief vastgesteld door het college. Daarbij zijn de isolatiesubsidies uitgebreid met drie nieuwe regelingen en een aanpassing van de bestaande regeling Isolatie en Groen dak. Om deze nieuwe regelingen onder de aandacht te brengen bij inwoners is een grote communicatiecampagne gestart.
•   Op 10 juni 2025 heeft het college een uitgangspuntennotitie wijkaanpak Leidschendam-Zuid aardgasvrij vastgesteld. Deze uitgangspuntennotitie dient als leidraad voor de wijkaanpak aardgasvrij in Leidschendam-Zuid, waarbij de overgang naar schone energie centraal staat. Het schetst de kaders en randvoorwaarden voor de te nemen beslissingen en beschrijft het proces voor het maken van keuzes de komende 1,5 jaar, die vervolgens in het wijkuitvoeringsplan worden vastgelegd. Samen met de bewoners is een meedenkgroep uit de wijk opgericht om gezamenlijk na te denken over de warmteoplossingen in de wijk. Er zijn energiescans uitgevoerd van een aantal woningtypen in Leidschendam-Zuid. Deze worden in het laatste kwartaal van dit jaar gedeeld met de inwoners tijdens een informatiebijeenkomst. Op 15 september 2025 heeft het college besloten om een incidentele subsidie te verstrekken van in totaal € 343.500 voor het plaatsen van een basisset zonnepanelen op de laagbouwwoningen in transitiewijk Leidschendam-Zuid aan de woningcorporaties Vidomes en WoonInvest. De baten van deze subsidie komen ten goede aan de huurders.
•   Op 1 juli 2025 heeft het college de eerste versie van een Monitor Duurzaamheid voor Leidschendam-Voorburg vastgesteld. Met deze monitor wordt invulling gegeven aan een initiatievenvoorstel van de raadsfractie van de ChristenUnie en wordt de raad geïnformeerd over de voortgang op de duurzaamheidsdoelstellingen van het Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2023-2026. Deze monitor toont elke twee jaar beleidsmatig de stand van zaken op thema’s als energie, klimaatadaptatie en biodiversiteit, gebaseerd op relevante indicatoren. Het groeimodel van de monitor maakt het mogelijk om tussentijds indicatoren aan te passen op basis van nieuwe inzichten en ontwikkelingen. Zo helpt de monitor de gemeente om gericht het gesprek aan te gaan en eventueel bij te sturen op weg naar de doelen voor 2030 en 2050. De gegevens van Monitor Duurzaamheid van Leidschendam-Voorburg zullen tevens worden betrokken bij de lopende evaluatie van de doelstellingen die zijn verbonden aan de Lokale Energiestrategie van Leidschendam-Voorburg 2021 en de Transitievisie Warmte van Leidschendam-Voorburg 2021. De resultaten van deze evaluatie zullen worden betrokken bij de opstelling van het nieuwe Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2027-2031.
•   In 2024 is de gemeente Leidschendam-Voorburg gestart met het Lokaal Klimaatakkoord om samen met inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties de verduurzaming te versnellen. Er zijn inmiddels concrete projecten verkend en gestart (klimaatdeals). Ook is er op 2 juli 2025 een evenement geweest om de gezamenlijke stappen te vieren. Het Lokaal Klimaatakkoord wordt komend najaar door de deelnemers ondertekend.
•   Op 8 juli 2025 heeft het college een raadsbrief over netcongestie in Leidschendam-Voorburg vastgesteld. Aan deze raadsbrief is een impactanalyse verbonden die inzicht geeft in de mogelijke gevolgen van netcongestie op lopende en geplande ruimtelijke (bouw)projecten. De elektriciteitsvraag neemt toe, dit komt onder andere door de energietransitie.  De toename van elektrisch rijden, woningbouw, gebruik van elektrische apparaten verduurzaming van gebouwen en toename van energieopwek zorgen voor het snel vollopen van het elektriciteitsnetwerk. Daardoor is extra ruimte nodig voor het elektriciteitsnetwerk onder andere voor twee extra en grotere verdeelstations van Stedin

De laatste ontwikkelingen rond de overige thema’s van het programma Duurzaamheid 2023-2026 kunnen als volgt worden samengevat.

Thema klimaatadaptatie, vergroening en biodiversiteit
Op 15 juli 2025 heeft het college een raadsvoorstel voor een bomenbeleidsplan Leidschendam-Voorburg voor de periode 2026-2036 vastgesteld. In dit plan staat hoe de gemeente de komende 10 jaar met bomen in de openbare ruimte omgaat. De gemeente wil tot en met 2036 minstens 2000 nieuwe bomen planten, vooral in versteende wijken, op schoolpleinen en plekken die belangrijk zijn voor versterking van de natuur.  
Er is volop gewerkt aan de uitvoering van de ambities uit het GroenActiePlan 2024-2026. Zo heeft het college in juli 2025 een Plan van Aanpak Ieder Kind een Groenblauw Schoolplein en Inventarisatie Groene Schoolpleinen vastgesteld. Om dit plan te realiseren wordt samengewerkt met scholen en beoogde partners zoals Jantje Beton en IVN Natuureducatie. De groenblauwe schoolpleinen leveren tevens een bijdrage aan klimaatadaptatie.
Daarnaast zijn tot dusver in 2025 de volgende gebieden vergroend: Mgr. Van Steelaan, Laan van NOI, Sint Martinuslaan, Jonkheer Carel Sternplein en Oosterlaanstraat. Tevens zijn er 5 grote mobiele plantenbakken geplaatst bij NS-station Voorburg met 5 verschillende soorten inheemse boomsoorten.  
De gemeente draagt naast groenblauwe schoolpleinen, ook bij aan lessen over de natuur en het faciliteren van bewonersinitiatieven.
In het voorjaar van 2025 heeft de gemeente mussentorens geplaatst in de groenstrook tussen de Nicolaas Beetslaan en het Spoor in woonkern Voorburg. Voor drie icoonsoorten (egel, pad en huismus) worden ecologische maatregelen in kaart gebracht om hun leefomgeving binnen de gemeente te verbeteren.

Thema Circulariteit
In 2024 is onderzocht wat de meest relevante circulaire thema’s voor de gemeente en de gemeentelijke organisatie zijn. Dit onderzoek is inmiddels afgerond en had betrekking op de navolgende 5 gebieden: bouw, openbare ruimte, inkoop, afval en bedrijvigheid. De resultaten van het circulariteit onderzoek laten zien dat er het meeste CO₂ impact te behalen valt op:
-   Biobased bouwen voor gemeentelijk vastgoed, woningcorporaties en particulier vastgoed;
-   Duurzame inkoop van cateraars en;
-   Recyclaat (hergebruikt materiaal) & hergebruik van reeds aanwezige materialen in de openbare ruimte.
Op basis van de planning wordt het actieplan Circulariteit 2025-2026 in Q3 van 2025 vastgesteld door het college. Dit plan voorziet in concrete acties om de CO₂ uitstoot in de gemeente te verminderen.

Thema lucht- en waterkwaliteit
De gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) Haaglanden heeft eerder het initiatief opgepakt om samen met de 9 gemeenten in Haaglanden en andere regionale partners een plan te maken om de luchtkwaliteit te gaan verbeteren. Dit heeft geleid tot een regionaal plan van aanpak “Samenwerking luchtkwaliteit” waarmee het college op 27 juni 2024 heeft ingestemd. Dit plan voorziet erin om in de regio Haaglanden gezamenlijk 5 thema’s te onderzoeken en hiermee aan de slag te gaan. Deze thema’s zijn: mobiliteit, schoon en emissieloos bouwen, houtstook, energietransitie in de tuinbouw en gevoelige bestemmingen. In 2025 wordt uitvoering gegeven aan de maatregelen die voor de gemeente aan het regionale plan voor de verbetering van de luchtkwaliteit zijn verbonden.  

In februari 2025 heeft het college ingestemd met de inzet van een subsidieregeling voor de aanschaf van een elektrische bromfiets met als voorwaarde dat de ingeleverde oude en vervuilende brom- of snorfiets gesloopt wordt. Het vervangen van oude vervuilende brom- of snorfiets voor een elektrisch exemplaar draagt bij aan de verbetering van de luchtkwaliteit. In 2025 zijn tot dusver een drietal subsidies voor de aanschaf van een elektrische brom- of snorfiets verleend.

Met het Hoogheemraadschap van Delfland en het Hoogheemraadschap van Rijnland zijn locaties voor de aanleg van nieuwe natuurvriendelijke oevers binnen de gemeente gekozen. Dit jaar worden de ontwerpen voor de aanleg daarvan gemaakt. Daarnaast zijn met beide hoogheemraadschappen afspraken gemaakt over natuurvriendelijk maaibeheer. Deze afspraken zijn inmiddels verwerkt in het onderhoudsbestek van de gemeente dat de aannemer gebruikt bij de uitvoering van het maaibeheer.  

Met de Provincie Zuid-Holland, de Omgevingsdiensten in de provincie, de Hoogheemraadschappen en enkele gemeenten is eind januari 2025 een convenant getekend over indirecte lozingen. Dit zijn lozingen van bedrijven op de riolering die de waterkwaliteit bedreigen via de gemengde overstorten of omdat de rioolwaterzuivering niet alle stoffen kan verwijderen. Dit heeft een relatie met de kaderrichtlijn Water en de met de Richtlijn Stedelijk afvalwater. De bedoeling is dat alle gemeenten in de provincie dit convenant ondertekenen en namens. Door Leidschendam-Voorburg is dit convenant inmiddels ondertekend. De uitvoering ligt bij de Omgevingsdiensten.

Thema duurzame gemeentelijke organisatie
De CO₂-uitstoot van onze gemeentelijke organisatie over 2024 is in de eerste helft van 2025 in kaart gebracht volgens de methodiek van de CO₂-Prestatieladder. Op basis van deze analyse zijn reductiemaatregelen opgesteld en afgestemd met de directie. Hiermee is een belangrijke stap gezet richting structurele monitoring en sturing op CO₂-reductie. Daarnaast is de gemeente in 2025 gecertificeerd op trede 3 van Handboek 3.1 van de CO₂-Prestatieladder. Parallel hieraan is duurzaamheid actief ingebracht bij diverse aanbestedingen, waaronder het programma van eisen voor de catering. Ook binnen facilitaire processen zijn stappen gezet, zoals de introductie van een duurzaam welkomstcadeau (een lokaal gekweekt vetplantje in plaats van bloemen bij indiensttreding). Daarnaast is gewerkt aan bewustwording binnen de organisatie, onder andere via een Lunch & Learn sessie en twee edities van de Duurzame Fietssafari, waarbij medewerkers kennismaakten met circulaire en groene initiatieven in onze gemeente.

Cijfers van 1-1-2025 t/m 31-08-2025

In het projectenboek wordt alleen de financiële doorvertaling van de 1e herziening van het bestedingsplan van de bestemmingsreserve Duurzaamheid en Energietransitie verantwoord. Naast de bestemmingsreserve beschikt het programma ook over andere financieringsbronnen, zoals de Rijksmiddelen CDOKE, Rijksmiddelen SPUK Energiearmoede, Nationaal Isolatie Plan (NIP) en de exploitatiemiddelen. Structurele budgetten van het programma duurzaamheid worden via de P&C-cyclus verantwoord.

Het college is alert op extra subsidiemogelijkheden voor de uitvoering van de activiteiten van het programma duurzaamheid. In 2024 is de Speciale Uitkering van ruim € 2 miljoen voor Lokale isolatie aanpak aangevraagd en toegekend. In 2025 is in aanvulling daarop een Speciale Uitkering in het kader van het Nationaal Isolatieprogramma aangevraagd en is ruim € 1.1 miljoen toegekend. Daarnaast is in 2024 een Rijkssubsidie van ruim 8 ton aangevraagd en toegekend voor capaciteit voor de wijkaanpak in de Heuvel-Amstelwijk. Door de extra Rijksmiddelen was het mogelijk om uitgaven die in eerste instantie voor de bestemmingsreserve waren voorzien, uit de rijksmiddelen te bekostigen.

De bedragen in de tabel zijn via de 1e herziening van het bestedingsplan dat door de gemeenteraad op 30 mei 2023 is vastgesteld, verwerkt naar jaarschijven in de begroting. Middelen die in het begrotingsjaar niet worden besteed, vloeien terug in de bestemmingsreserve en blijven op die wijze behouden voor de bestemming duurzaamheid en energietransitie.

De bedragen in de tabel betreffen de beschikbare middelen voor het hele jaar 2025 ten laste van de bestemmingsreserve Duurzaamheid en Energietransitie.

Verduurzaming gemeentelijk vastgoed
In 2021 is ten laste van de bestemmingsreserve een investeringskrediet van € 890.000 verstrekt voor de verduurzaming van een aantal gemeentelijke panden. Per 31 december 2024 is er van dit krediet nog € 527.066 beschikbaar. Begin 2025 is gestart met de werkzaamheden aan het pand op de begraafplaats aan Tuinenlaan 6 in woonkern Leidschendam. Dit pand is inmiddels verduurzaamd en gereed opgeleverd.
De huidige familiekamer op de begraafplaats aan Rodelaan 64 voldoet niet meer aan de eisen van deze tijd. Daarnaast moet er een aantal vervangingen in de installaties uitgevoerd worden. Om dit zo efficiënt mogelijk op te pakken is afgesproken dat dit gecombineerd wordt met het verduurzamen van het pand. De extra dekking die daarvoor nodig is wordt via de Turap aangevraagd en is van kracht als de raad de Turap heeft vastgesteld.

In de 1e herziening van het bestedingsplan bestemmingsreserve Duurzaamheid en Energietransitie is vastgesteld dat de inzet van het investeringskrediet voor de verduurzaming van gemeentelijk vastgoed vanuit de bestemmingsreserve stopt. Daarna zal de verduurzaming van het gemeentelijk vastgoed worden ingebed in de reguliere bedrijfsvoering. Om dit proces te ondersteunen is in de reserve € 142.000 gereserveerd voor advieskosten of personele lasten. Deze middelen zijn voor een groot deel ingezet om inzicht te krijgen in de energielabels van de gemeentelijke panden. Met deze informatie wordt in 2025 verdere invulling gegeven aan de routekaart verduurzaming vastgoed. Na vaststelling van het beleidskader met routekaart, inclusief de wijze van financiering, wordt de verduurzaming van gemeentelijk vastgoed ingebed in de reguliere bedrijfsvoering van de vastgoedorganisatie.

Verduurzaming onderwijsvastgoed
Schoolbesturen kunnen via een aanvraag een beroep doen op cofinanciering vanuit de beschikbare middelen van de voorziening ‘verduurzaming onderwijshuisvesting’. De voorziening is ingezet voor schoolgebouwen die nog niet direct in aanmerking komen voor renovatie of nieuwbouw. In 2023 zijn er in totaal vijf aanvragen ingediend, waarvan drie door Scholengroep Spinoza en twee door Panta Rhei. De vijf aanvragen uit 2023 zijn in 2024 allemaal uitgevoerd. In 2024 en 2025 zijn door de schoolbesturen geen aanvragen meer ingediend maar worden investeringen voorzien aan onderwijsinstellingen in de lopende en toekomstige transitiewijken. Om deze reden is besloten om de beschikbare middelen daarvoor beschikbaar te gaan stellen en over te hevelen naar 2026. Voor de verduurzaming van onderwijsvastgoed wordt in de praktijk een maatwerkadvies opgesteld. Na inzicht in het kostenplaatje volgt een definitief besluit over de financiering hiervan. De verduurzaming van onderwijsinstellingen maakt onderdeel uit van de wijkaanpak.
Voor de nieuwbouw van onderwijsinstellingen is in 2025 € 850.000 beschikbaar voor het maken van bovenwettelijke stappen naar energie neutrale scholen. Hiervan wordt in 2025 € 200.000 ingezet voor de Maria Bernadette school.

Gemeentebrede aanpak energietransitie
Een onderbesteding van de bestemmingsreserve zoals bij ‘gemeentebrede aanpak energietransitie’ is positief. Er wordt volop aan dit thema gewerkt, waarbij zo veel als mogelijk andere middelen worden ingezet. In 2024 konden we de capaciteitskosten die voorzien waren in de bestemmingsreserve, bekostigen door Rijkssubsidies CDOKE. Ook in 2025 is dit het geval. Hierdoor kunnen we de middelen van de bestemmingsreserve in de transitieperiode tot 2050 bijvoorbeeld inzetten voor de benodigde extra capaciteit voor de wijkaanpakken om wijken aardgasvrij te maken. Die middelen zijn nodig omdat we over een aantal jaar 5 wijkaanpakken gelijktijdig hebben lopen. Ook zijn de middelen van de bestemmingsreserve nodig om bij te dragen aan de transitiekosten voor inwoners en bedrijven in de transitiewijken.  

Stimuleringsregeling energietransitie
Er is een bedrag van € 250.000 voor rentekorting gereserveerd en € 750.000 voor de subsidieregeling groen dak en isolatie. De stimuleringsregeling voor isolatie en groen dak wordt minder goed benut, waardoor de besteding van de beschikbare middelen achterblijft. Dit komt mogelijk doordat de aardgasprijzen inmiddels zijn gedaald. Bovendien worden de regels rond natuurvriendelijk isoleren streng gehandhaafd, met name voor VvE's. Aannemers mogen alleen worden ingeschakeld als zij rekening houden met vleermuizen en vogelsoorten in de spouwmuur. Om isolatie zoveel als mogelijk te bevorderen wordt wel regelmatig over de subsidieregeling gecommuniceerd richting inwoners, onder andere via de Gemeenterubriek en de website van de gemeente. Medio 2023 is een grote communicatiecampagne gestart om inwoners te informeren over de subsidiemogelijkheden.  
Er is in 2024 beperkt gebruikgemaakt van de 1% rentekorting via het Warmtefonds. Daarom heeft het college besloten om vanaf 2025 de rentekorting voor woningeigenaren te verhogen naar 1,5% en ook aan VvE’s een rentekorting van 0,5% aan te bieden.

In het Uitvoeringsprogramma Duurzaamheid 2023-2026 is een planning opgenomen per thema. Het programma loopt op schema. Op dit moment zijn er 2 transitiewijken gestart binnen de gemeente.

Naast participatie is communicatie één van de pijlers om de doelstellingen op het thema Energie(transitie) te bereiken. Met onder meer gerichte campagnes in de lokale media, op sociale media, het organiseren van workshops en informatiebijeenkomsten wordt doorlopend aandacht besteed aan het programma Duurzaamheid en de energietransitie in het bijzonder.

Voor het thema energie(transitie) zijn de belangrijkste risico’s en beheersmaatregelen in kaart gebracht. Deze inventarisatie wordt vanuit programmateam Duurzaamheid periodiek gemonitord en bijgesteld.

De grootste risico’s met betrekking tot het thema energie(transitie) zijn:

1. Onvoldoende financiële middelen om de energietransitie voor 2050 te realiseren. De gemeente is hiervan afhankelijk van de Rijksmiddelen.
2. Het ontbreken van draagvlak bij inwoners en andere stakeholders voor (collectieve) oplossingen
3. Het ontbreken van ruimtelijke of technische mogelijkheden
4. Disbalans in opwek, opslag en netcapaciteit
5. Krapte op de aannemersmarkt en materialen en kostenstijgingen
6. Krapte op de arbeidsmarkt
7. De tijd die nodig is voor een flora- en faunaonderzoek of soortenmanagementplan onderzoek, het maken van een plan en de ontheffing van de ODH, kan zorgen voor een vertraging van isolatie werkzaamheden.