Duurzaamheid

De gemeente wil grote stappen zetten op het gebied van duurzaamheid energie en milieu. De ambitie is een CO2 neutrale gemeente met een circulaire economie in 2050. De acties binnen de diverse thema’s binnen het programma dragen daaraan bij.

Voor het thema energie (inclusief participatie) geldt de volgende hoofddoelstelling:
Het doel is CO2-neutraal en van het aardgas af in 2050.
Daartoe wordt samengewerkt en gemeentelijke inbreng geleverd in regionaal verband via de Regionale Energie Strategie RES, er wordt een Lokale Energie Strategie (LES) opgesteld en een Transitievisie Warmte (TVW). Het beleid in de LES en TVW komt tot stand in samenspraak met inwoners en andere stakeholders. Het vastgestelde beleid vormt de opmaat naar de wijkaanpak waarbij een start wordt gemaakt met de eerste transitiewijken. Successievelijk wordt de wijkaanpak de komende 30 jaar uitgerold over de gehele gemeente.

Te onderscheiden thema’s binnen de energietransitie (en participatie)
De afgeleide doelstellingen van de hoofddoelstelling in de vorm van acties zijn:

1. 35% energiebesparing in 2050 door middel van isolatie
2. Duurzame opwek van elektriciteit door maximaal in te zetten op zonnepanelen
3. Een verkenning van alternatieve warmtebronnen
4. Een gedegen plan van aanpak ontwikkelen om in samenspraak met inwoners en alle andere stakeholders te komen tot een wijkaanpak
5. Effectieve (subsidie) instrumenten in te zetten om inwoners, VVE’s e.d. te stimuleren duurzaamheidsmaatregelen te nemen
6. Het verduurzamen van het gemeentelijk eigendom als voorbeeldfunctie
7. Het helpen verduurzamen van de schoolgebouwen

Participatie vormt een rode draad binnen al deze acties. Zonder participatie ontstaat geen draagvlak voor de oplossingen die bijdragen aan de hoofddoelstelling.

Thema Energietransitie
De LES en de TVW vormen de basis waarop de energietransitie vormgegeven wordt. De documenten zijn door de raad op 7 december 2021 besproken en vastgesteld. De uitgangspunten zoals opgenomen in beide documenten worden binnen het thema uitgewerkt, het thema valt uiteen in de volgende onderdelen:

• Energiebesparing
• Opwek
• Warmte
• Participatie/Communicatie

Tezamen vormen deze onderdelen de Wijkaanpak, de onderdelen worden uitgewerkt in actieplannen. Om de transitie vorm te geven worden verschillende partijen en stimuleringsinstrumenten (w.o. subsidies) ingezet.
Het verduurzamen gemeentelijk vastgoed en het verduurzamen schoolgebouwen vormt onderdeel van de energietransitie.

* Het opgenomen bedrag voor Bewonersinitiatieven verduurzaming bestaat uit € 400.000 uit de bestemmingsreserve Duurzaamheid en Energietransitie en € 230.000 exploitatiebudgetten. De uitgaven op deze post lijken € 110.000 lager dan de werkelijke realisatie omdat de nog niet definitief toegekende subsidies nog niet zijn doorbelast op de reserve.

In 2021 is bij de 2e tussentijdse rapportage al € 700.000 doorgeschoven naar volgende jaren.

Voor de beide pijlers, verduurzaming gemeentelijk vastgoed en onderwijsvastgoed, is meer voorbereiding nodig geweest dan verwacht en zijn daardoor nog niet op niveau. In 2022 zal een inhaalslag worden gepleegd om de achterstand in te halen.
In 2021 was door inzet van de bestemmingsreserve Duurzaamheid en Energietransitie een groter budget beschikbaar voor isolatiesubsidie en duurzaamheidsleningen met rentekorting. Het beschikbare subsidiebedrag was voor het eerst in jaren niet voortijdig uitgeput geraakt en precies benut tegen het einde van het jaar. Door de druk op de aannemersmarkt (gebrek aan aannemers en materialen) duurt het langer voordat een subsidie definitief kan worden vastgesteld. Van de duurzaamheidsleningen met rentekorting is welswaar meer gebruik gemaakt dan in 2020, maar in totaal 30% van het beschikbare budget. Hierdoor zijn de uitgaven op de post bewonersinitiatieven voor 2021 achtergebleven op de raming, de onderbesteding vloeit echter terug naar de reserve zodat het beschikbaar blijft voor volgende planperiodes. Verwacht wordt dat het aantal leningen verder blijft stijgen.

Het uitvoeringsprogramma duurzaamheid 2019-2022 kent twee financieringsstromen:

1. Een exploitatiebudget dat breed wordt ingezet op diverse thema’s binnen het programma;
2. De bestemmingsreserve duurzaamheid en energietransitie waarin 46 miljoen is opgenomen waarvoor ten aanzien van de bestemming inmiddels een bestedingsplan door de gemeenteraad is vastgesteld.

In het projectenboek zal alleen de financiële doorvertaling van het bestedingsplan in de begroting 2021-2024 worden verantwoord.

In het eerste kwartaal van 2022 wordt een plan van aanpak opgesteld ten behoeve van de gesprekken in de eerste transitiewijk met inwoners en stakeholders wat zijn beslag krijgt in een wijkaanpak.
In het eerste kwartaal wordt bekend gemaakt of de ingediende aanvraag voor de rijkssubsidie in het kader van een proeftuin aardgasvrije wijk (de Heuvel/Amstelwijk) wordt gehonoreerd. Deze aanvraag zal onderdeel worden van de wijkaanpak.
Tevens wordt gestart met een ‘Buurkracht’ initiatief in Voorburg-oud.
In het tweede kwartaal zal een start worden gemaakt met de gesprekken met de inwoners en stakeholders in de eerste transitiewijk. Daarnaast worden de eerste acties rondom opwek (zonnepanelen) en besparen (isolatie) vormgegeven.

Naast participatie is communicatie een van de pijlers om de doelstellingen op het thema Energie(transitie) te bereiken. Met gerichte campagnes in de lokale media, via sociale media, webinars, informatiebijeenkomsten enz. wordt doorlopend aandacht besteed aan het programma.

De grootste risico’s met betrekking tot het thema energie (participatie) zijn:

1. Onduidelijkheid rijksbeleid en bijbehorende financiën
2. Onduidelijkheid hoever de regierol van gemeenten strekt
3. Het niet halen van de planning in 2050
4. Het ontbreken van draagvlak bij inwoners en andere stakeholders voor oplossingen
5. Het ontbreken van ruimtelijke of technische oplossingen
6. Het wekken van onrealistische verwachtingen

Het bovenstaande laat onverlet dat er stappen gezet moeten worden en dat moet worden ingezet op meerdere mogelijkheden om tot verwezenlijking te komen van de doelstellingen. Timing en tijdig aanhaken op kansen is daarbij essentieel. Het realiseren van de doelstellingen zal alleen stap voor stap kunnen worden bereikt. In 2022 zal een risicoanalyse plaatsvinden om nog scherper te kunnen sturen op kansen en bedreigingen.