Projectenboek

De gemeente wil grote stappen zetten op het gebied van duurzaamheid. De ambitie is een CO2-neutrale gemeente met een circulaire economie in 2050. De acties binnen de diverse thema’s binnen het programma dragen daaraan bij.

Voor het thema energie (inclusief participatie) geldt de volgende hoofddoelstelling:
Het doel is CO2-neutraal en van het aardgas af in 2050.

Om dit te bereiken werkt de gemeente regionaal samen via de Regionale Energie Strategie (RES). Daarnaast is er een Lokale Energie Strategie (LES) opgesteld en een Transitievisie Warmte (TVW). Het beleid in de LES en TVW is tot stand gekomen in samenspraak met inwoners en andere stakeholders. Het vastgestelde beleid vormt de opmaat naar de wijkaanpak waarbij in 2022 een start is gemaakt met de eerste transitiewijk: de Heuvel/ Amstelwijk. Opvolgend wordt de wijkaanpak de komende 26 jaar uitgerold over de gehele gemeente.

De afgeleide doelstellingen van de hoofddoelstelling in de vorm van acties zijn:

1. 35% energiebesparing in 2050 ten opzichte van 2015 door middel van isolatie
2. Duurzame opwek van elektriciteit door maximaal in te zetten op zonnepanelen
3. Een verkenning van alternatieve warmtebronnen
4. Samen met inwoners en andere stakeholders een wijkuitvoeringsplan opstellen
5. Effectieve (subsidie) instrumenten inzetten om onder meer inwoners, VvE’s e.d. te stimuleren duurzaamheidsmaatregelen te nemen
6. Het verduurzamen van het gemeentelijk eigendom als voorbeeldfunctie
7. Het helpen verduurzamen van de schoolgebouwen

Participatie vormt een rode draad binnen al deze acties. Door participatie wil de gemeente draagvlak creëren voor de oplossingen die bijdragen aan de hoofddoelstelling en de kwaliteit van de plannen verbeteren.

Thema Energietransitie

Het thema energietransitie bestaat uit de volgende onderdelen:

• Energiebesparing
• Opwek
• Duurzame warmte

De volgende acties zijn in uitvoering:

• De wijkaanpak voor een aardgasvrije wijk is in 2022 in de eerste transitiewijk De Heuvel/ Amstelwijk 2022 gestart.
• Het college heeft op 24 oktober 2023 een uitgangspuntennotitie vastgesteld voor de wijkaanpak van de energietransitie. Deze notitie vormt een basis voor breed gedragen wijkuitvoeringsplan voor de Heuvel/ Amstelwijk.
• De VvE’s in De Heuvel/ Amstelwijk zijn begeleid bij het onderzoeken naar de mogelijkheden en kosten van een aardgasvrije oplossing. De eerste vijf MJOP’s zijn inmiddels gereed.
• Ook voor de laagbouwwoningen is dit onderzocht. Het onderzoeksrapport voor deze woningen is in januari 2024 opgeleverd.
• Op 13 maart 2024 is vanuit de gemeente een derde informatiebijeenkomst georganiseerd voor inwoners en stakeholders van de wijk.
• Op 14 maart 2024 is een samenwerkingsovereenkomst gesloten met de partijen die betrokken zijn in de proeftuin aardgasvrije wijk in het project toepassen van aquathermie in De Heuvel / Amstelwijk.
• Andere wijken waar initiatieven zijn voor verduurzaming worden ondersteund, bijvoorbeeld door Buurkracht.
• Advies en het aanbrengen van energiebesparende maatregelen door energieklushulpen in het kader van aanpak energiearmoede. Vanuit de gelden voor SPUK Aanpak Energiearmoede van het programma duurzaamheid zijn o.a. inmiddels 1580 inwoners door energieklushulpen geholpen met een energiebesparingsadvies en het aanbrengen van kleine duurzame maatregelen.
• De voorbereidingen zijn gestart voor het inzetten van de rijkssubsidie nationaal isolatieprogramma (NIP). Hiermee worden woningeigenaren met lage inkomens en lage energielabels, ondersteund met het verduurzamen van de woning.
• Woningcorporaties worden ondersteund zodat ze versneld kunnen starten met het isoleren van wooncomplexen.
• In samenwerking met het Regionaal Energieloket en Winst uit je Woning zijn webinars over collectieve inkoop van dubbel glas, isolatiemaatregelen, warmtepompen en zonnepanelen georganiseerd. Deze 4 waren met 1000 deelnemers druk bezocht en bij 250 huishoudens zijn zonnepanelen geïnstalleerd.
• Eind 2023 is een nieuwe subsidie voor duurzaamheidsmaatregelen voor verenigingen en stichtingen gestart. Hier is al direct door verschillende organisaties gebruik van gemaakt.
• In het najaar 2023 zijn diverse gesprekken geweest met de initiatiefnemers Wind en de gemeenteraad is in december 2023 geïnformeerd over de stand van zaken.

Bovenstaande bedragen betreffen de beschikbare middelen voor het hele jaar 2023 ten laste van de bestemmingsreserve Duurzaamheid en Energietransitie. Voorstaande bedragen zijn via de eerste herziening van het bestedingsplan dat door de gemeenteraad op 30 mei 2023 is vastgesteld, verwerkt naar jaarschijven in de begroting. Middelen die in het begrotingsjaar niet worden besteed, vloeien terug in de bestemmingsreserve en blijven op die wijze behouden voor de bestemming.

In het projectenboek wordt alleen de financiële doorvertaling van het bestedingsplan bestemmingsreserve Duurzaamheid & Energietransitie in de jaarrekening 2023 verantwoord. Structurele budgetten van het programma duurzaamheid worden via de P&C-cyclus verantwoord.

Na de vaststelling van het nieuwe uitvoeringsprogramma, de eerste herziening van het bestedingsplan van de bestemmingsreserve Duurzaamheid en Energietransitie en de nieuwe begroting, zijn de activiteitencodes in de financiële administratie herzien. Dekkingsbronnen zijn bovengenoemde bestemmingsreserve, de Rijksmiddelen CDOKE, Rijksmiddelen SPUK en de exploitatiemiddelen.

De bestekken voor het gebouw op de begraafplaats aan Tuinenlaan 6 in woonkern Leidschendam zijn in het eerste kwartaal van 2024 gereed gemaakt. De aanbesteding zal in het tweede kwartaal van 2024 starten. Dit alles binnen de beschikbare middelen van het krediet.

Schoolbesturen kunnen via een aanvraag een beroep doen op cofinanciering vanuit de beschikbare middelen van de voorziening ‘verduurzaming onderwijshuisvesting’. De voorziening wordt ingezet voor schoolgebouwen die nog niet direct in aanmerking komen voor een verbouwing of nieuwbouw. In 2023 zijn er in totaal vijf aanvragen ingediend, waarvan drie door Scholengroep Spinoza en twee door Panta Rhei. De duurzaamheidsmaatregelen hebben betrekking op het verduurzamen van ventilatiesystemen, verwarming en koeling en het vervangen van beglazing.

Door de CDOKE uitkering van het Rijk was het in 2023 mogelijk om een deel van de capaciteitskosten voor de aanpak energietransitie met deze middelen te financieren.
In de wijken zijn diverse buurtteams aan de slag en er zijn meerdere collectieve inkoopacties geweest die goed gebruikt zijn.
Vanaf december 2022 heeft de gemeente een incidentele subsidie opengesteld voor de VvE’s. Er is € 120.000 gereserveerd voor het opstellen van de Duurzame Meerjaren Onderhouds Programma’s (MJOP’s) en de begeleiding van de VvE’s in dit traject.

De stimuleringsregeling isolatie en groendak wordt nog altijd goed benut, waardoor de besteding van de middelen goed op schema ligt. Er wordt beperkt gebruik gemaakt van de 1% rentekorting van het Warmtefonds.

Het programma loopt op schema. De eerste transitiewijk De Heuvel/Amstelwijk zit in de planningsfase waarbij er een wijkuitvoeringsplan opgesteld wordt. De derde wijkbijeenkomst vond in maart plaats voor inwoners en andere stakeholders. De eerste verkenning van de 2e transitiewijk (Leidschendam-Zuid), is in het najaar van 2023 gestart.

In het uitvoeringsprogramma staat hoe en met welke betrokken partijen de energietransitie wordt versneld. Zo wordt de komende jaren samengewerkt met andere partijen zoals Energy Common LV die energiecoachgesprekken organiseert en Duurzaam LV die inwoners uitnodigt om mee te doen met green challenges. Met hulp van ‘Buurkracht’ worden initiatieven van inwoners om hun vastgoed te verduurzamen in toenemende mate ondersteund. Ook worden in opdracht van de gemeente energieadviezen gegeven en kleine energiebesparende maatregelen aangebracht. Daarnaast worden acties rondom opwek (zonnepanelen) en besparen (isolatie) verder uitgebreid.

Naast participatie is communicatie één van de pijlers om de doelstellingen op het thema Energie(transitie) te bereiken. Met onder meer gerichte campagnes in de lokale media, sociale media, webinars, informatiebijeenkomsten wordt doorlopend aandacht besteed aan het programma en de energietransitie in het bijzonder.

De grootste risico’s met betrekking tot het thema energie(transitie) zijn:

1. Onvoldoende financiële middelen om de energietransitie voor 2050 te realiseren, zeker als de Rijksmiddelen na 2030 niet worden gecontinueerd
2. Het ontbreken van draagvlak bij inwoners en andere stakeholders voor (collectieve) oplossingen
3. Het ontbreken van ruimtelijke of technische mogelijkheden
4. Disbalans in opwek, opslag en netcapaciteit
5. Krapte op de aannemersmarkt en materialen en kostenstijgingen
6. Krapte op de arbeidsmarkt